ساختمان‌هایی که به علت قدیمی شدن به ترمیم، نوسازی، ساخت مجدد یا تعمیر نیاز دارند باید تخریب شوند. بنابراین قبل از شروع عملیاتی مثل گودبرداری یا خاکبرداری و ساخت ساختمان جدید، سازه قبلی کاملا تخریب می‌شود. پس از تخریب ساختمان در تهران، مصالح و ضایعات اضافه به خارج از محوطه‌‌ی کارگاهی برده می‌شود.

آشنایی با تخریب ساختمان در تهران

لغت تخریب به فعل خراب کردن مرتبط است. از نظر مهندسی عمران و معماری تخریب ساختمان در تهران اینگونه تعریف می‌شود:

” به مجموعه فعالیت‌هایی که برای جدا شدن مصالح، تاسیسات و تجهیزات و عضوهای سازه‌ای و غیر سازه‌ای از اسکلت ساختمان انجام می‌شود تخریب ساختمان می‌گویند.”

بنابراین تمام اقداماتی که برای برچیدن سازه انجام می‌شود به هدف خراب کردن آن است که با ابزار و ماشین آلات مختلفی صورت می‌پذیرد. ساختمان‌هایی که سال ساخت بالایی دارند و به اصطلاح کلنگی هستند نیاز به تخریب دارند. زندگی در این سازه‌ها ممکن است خطرآفرین باشد.

چه سازه‌هایی در شهر تهران به تخریب نیاز دارند؟

ساختمان‌هایی که بیش از 15 یا 20 سال قدمت دارند و از ابتدا فونداسیون قوی‌ای نداشتند به تخریب نیاز پیدا خواهند کرد. همچنین برخی سازه‌ها تحت تاثیر شرایط محیط اطراف خود به سرعت تخریب می‌شوند و نیاز به بازسازی پیدا می‌کنند.

مناطق با بیشترین بافت فرسوده طبق آخرین آمار سازمان نوسازی شهر تهران: منطقه های 10، 12، 14، 15 و 17 به شمار می‌روند. اکثر سازه‌های این مناطق به نوسازی و بهسازی احتیاج دارند.

اقدامات و امنیت مورد نیاز قبل از تخریب ساختمان

تخریب ساختمان در تهران نیاز به مجوز و تایید سازمان‌های مربوطه دارد. یکی از اقدامات ضروری، انجام بررسی ‌های لازم برای شرایط سازه‌های اطراف است که باید قبل از شروع فرآیند تخریب ساختمان صورت پذیرد. همه‌ی انشعابات باید به طور کامل قطع و نباید آسیبی به ساختمان‌های اطراف وارد شود. به مجموعه‌ی این اقدامات، بالا بردن ایمنی پروژه گفته می‌شود. تمامی مصالح و ضایعات اضافه‌ی حاصل از تخریب وارد فرآیند بازیافت می‌شوند و مجددا استفاده خواهد شد.

برای حفظ ایمنی کارگران و حوادث احتمالی، کارفرما باید همه‌ی افراد را بیمه کند. اطراف ساختمان باید محصور شود تا افراد غیرمرتبط وارد نشوند. تخریب ساختمان نباید به املاک مجاور آسیبی وارد کند، بنابراین باید تدابیر لازم برای جلوگیری از وارد شدن آسیب به سازه‌های اطراف، لحاظ شود.

اگر قصد تخریب ساختمانی با ارتفاع بیشتر از 6 یا 7 طبقه دارید، انجام اقدامات ایمنی برای جلوگیری از افتادن مصالح روی سازه‌های اطراف ضروری است.

 ابزارهای مورد نیاز تخریب ساختمان در تهران

انتخاب ابزار به چگونگی تخریب سازه بستگی دارد و متناسب با آن لوازم مورد نیاز انتخاب می‌شود. ابزارهای مورد نیاز برای تخریب سازه‌ها بسته به حجم فرآیند تخریب متفاوت است.

پتک: برای تخریب دیوارهای کوتاه با ارتفاع کم از پتک استفاده می‌شود. علاوه بر این، یکی از مزایای پتک عدم تخریب کامل سازه است و می‌توان مجددا از آن دیوار و مصالح استفاده کرد.

فرغون: از فرغون‌ها برای بردن ضایعات بعد از تخریب ساختمان در تهران، به خارج از محوطه کارگاهی استفاده می‌شود.

بیل :ضایعات ساختمانی بعد از تخریب توسط قسمت‌های صاف بیل‌ها درون فرغون ریخته می‌شوند و به بیرون محوطه کارگاهی انتقال پیدا می‌کنند.

کلنگ :کلنگ ابزاری برای کندن زمین است.

قلم تخریب: قلم تخریب مناسب خراب کردن سازه‌های حساس است برای مثال برای تخریب فصل مشترک دیوارها از این ابزار استفاده می‌شود.

دیلم: به کمک دیلم بقیه وسایل را از روی زمین بلند می‌کنیم.

بولدوزر: از بولدوزر برای تخریب سازه‎های کم حجم و انتقال دادن نخاله‎ها به کامیون استفاده می‌شود.

گوی تخریب: گوی تخریب از جرثقیل آویزان می‌شود و برای خراب ساختمان‌های با ارتفاع زیاد کاربرد دارد. گوی تخریب توسط جرثقیل تنظیم می‌شود و در صورت کم تجربه بودن راننده‌ی جرثقیل، حوادث خطر آفرینی اتفاق می‌افتد.

بیل مکانیکی: علاوه بر گوی تخریب، بیل مکانیکی هم برای خراب کردن سازه‌های بالای هفت طبقه استفاده می‌شود. تخریب ساختمان در تهران به وسیله بیل مکانیکی و از طبقه‌ی آخر شروع می‌شود.

روش‌های تخریب ساختمان در تهران

 روش‌های خراب کردن ساختمان به طور کلی، به دو دسته‌ی دستی و مکانیکی تقسیم بندی می‌شوند:

تخریب ساختمان به روش دستی:

در روش دستی، تخریب ساختمان با استفاده از نیروی انسانی انجام می‌شود و نخاله‌های حاصل از تخریب به کمک کامیون به بیرون محوطه حمل می‌شود. به خاطر وجود نیروی انسانی، تخریب به روش دستی فرآیندی زمانبر است. اما نیازی به خرج و مخارج بالا ندارد و کم خطرتر است.

برای تخریب ساختمان در تهران به روش دستی، نیاز است که محوطه کارگاهی با علائمی مشخص شود و از محیط پیرامون جدا شود تا همه‌ی ساکنین اطراف متوجه شوند که نباید به این منطقه نزدیک شد. عوامل غیرسازه‌ای باید از محوطه کارگاه به بیرون برده شود. در این روش، عملیات تخریب از بالاترین طبقه شروع می‌شود و به ترتیب ادامه پیدا می‌کند.

معمولا برای خروج ضایعات ساختمانی، آنها را در محلی روی سقف جمع آوری می‌کنند که باعث به خطر افتادن ایمنی منطقه می‌شود، زیرا امکان سقوط سازه وجود دارد. بنابراین باید حفره‌ای کنده شود تا ضایعات به پایین‌ترین طبقه منتقل شوند.

همانطور که در بالاتر اشاره کردیم، برای تخریب ساختمان به روش دستی از تجهیزات ذکر شده استفاده خواهیم کرد. عملیات تخریب از سقف بالاترین طبقه شروع می‌شود و با دیوارها ادامه پیدا می‌کند. بعد از تخریب قسمت‌های اصلی سازه مثل سقف و دیوار، بخش‌های فلزی سازه مثل درب یا کانال کولر برش داده می‌شوند. فرآیند تخریب برای تمامی طبقات انجام می‌شود و در هر مرحله نخاله‌ها به خارج از ساختمان حمل می‌شوند.

ضروری است که در سقف هر طبقه حفره‌ای برای خارج کردن ضایعات کنده شود. علائم هشدار لازم در اطراف این حفره باید قرار گیرد تا ایمنی کارگران به خطر نیفتد. تجمع زیاد ضایعات روی سقف یک طبقه باعث سقوط ناگهانی آن طبقه خواهد شد. از برخی المان‌های تخریب شده، میتوان دوباره استفاده کرد بنابراین باید از بقیه ضایعات جدا و در محلی جمع آوری شوند.

در خراب کردن دیوارهایی که به صورت مشترک با سازه‌های اطراف ساخته شده، باید نهایت دقت را به خرج داد و از اصول خاصی برای تخریب استفاده کرد. در صورتی که دیوار ملک مجاور فرسوده بود، برای جلوگیری از زیرش باید تقویت شود. اگر در فرآیند تخریب به چاهی برخورد کردیم، باید با مصالحی مثل بتن یا سنگ‌های خاص پوشانده شود.

بعد از تخریب هر طبقه، قسمت‌های نیمه تخریب شده که خطر سقوط دارند به طور کامل مهار می‌شوند تا در صورت وقوع طوفان یا باد با شدت بالا اتفاقی نیفتد. توجه داشته باشید که بعد از تخریب قسمت‌های بزرگ، باید ستون و تیرها برداشته شوند تا وزن سازه کاهش پیدا کند.

تخریب ساختمان به روش مکانیکی

تخریب ساختمان در تهران با روش مکانیکی، به کمک ماشین‌های مخصوص انجام می‌شود. گوی و وزنه برای کنترل این ماشین‌ها استفاده می‌شود. برای حفظ ایمنی اپراتور دستگاه از شیشه‌های ضد ضربه کمک می‌گیریم تا مصالح حاصل از تخریب به صورت آن شخص برخوردی نداشته باشد و زمینی هموار برای حرکت ماشین در نظر می‌گیریم.

حفظ فاصله‌ی مناسب بین ماشین و سازه‌ی در حال تخریب از دیگر نکاتی است که ایمنی راننده را بالاتر میبرد. معمولا تخریب ساختمان‌هایی که همسایه‌های زیادی در اطراف دارند به روش دستی انجام می‌شود و تخریب با ماشین آلات برای این سازه‌ها پر ریسک است.

تخریب ساختمان در تهران به روش مکانیکی، خیلی سریعتر انجام می‌شود اما اجاره‌ی این ماشین آلات کمی

گران است. در این روش ممکن است به سازه‌های اطراف آسیب وارد شود و به لرزه می‌افتند.

تخریب ساختمان با بیل مکانیکی

برای خراب کردن ساختمان‌هایی با ارتفاع بیشتر از بیست متر، استفاده از بیل مکانیکس پیشنهاد می‌شود. و مثل روش دستی، فرآیند تخریب از بالاترین طبقه شروع می‎‎شود. تخریب با بیل مکانیکی روش کنترل شده‌تری است. بیل مکانیکی در محدوده‌ی خاصی از محوطه کارگاهی مجاز به حرکت است و باید فاصله کافی با سازه‌ی در حال تخریب داشته باشد، بنابراین منطقه مجاز حرکت بیل مکانیکی توسط علائمی روی زمین مشخص می‌شود.

تخریب ساختمان با گوی تخریب

گوی تخریب وسیله‌ای است که با ضربه زدن‌های متداوم به سازه، آن را تخریب می‌کند. هدایت گوی تخریب نیازمند تجربه‌ی بالا است و باید عوامل مزاحم محیط حذف شوند. گوی تخریب سر و صدای زیادی دارد و در نیمه شب نمی‌توان از آن استفاده کرد.

قیمت تخریب ساختمان در تهران چگونه تعیین می‌شود؟

نمی‌توان عدد دقیقی برای تعیین قیمت تخریب ساختمان در تهران مشخص کرد زیرا عوامل زیادی در قیمت گذاری تاثیر دارند. برای مثال تخریب سازه فولادی و بتنی با یکدیگر تفاوت زیادی دارد و رنج قیمتی آنها نیز فرق می‌کند. در برخی سازه‌ها، قیمت گذاری بر اساس تعداد طبقه انجام می‌شود.

محل قرارگیری سازه، یکی دیگر از عواملی است که در تعیین هزینه‌ها تاثیرگذار است زیرا در صورتی که سازه‌های اطراف از پایداری کافی برخوردار نباشند، نیاز به مقاوم سازی وجود دارد که هزینه‌ای برای آن برآورد خواهد شد.

اگر ساختمان مورد نظر در منطقه‌ای واقع شده باشد که تردد ماشین آلات مورد نیاز سخت و پر زحمت باشد، هزینه‌ی جابه‌جایی این ماشین آلات نیز محاسبه خواهد شد.

قرارداد تخریب برای ساختمان چگونه تنظیم می‌شود؟

به توافقات بین پیمانکار پروژه و صاحب ساختمان، قرارداد تخریب گفته می‌شود. قبل از شروع عملیات، باید تاریخ پایان پروژه به صورت حدودی تعیین شود و توافقات لازم بر سر هزینه‌ها صورت گیرد. همانطور که در بالاتر اشاره کردیم، امکان استفاده‌ی مجدد برخی مصالح تخریب شده وجود دارد که باید برای مالکیت آن بین پیمانکار و مالک سازه توافق انجام شود.

در قرارداد تعیین می‌شود که در صورت وارد شدن آسیب به سازه‌های مجاور، کدام یک از طرفین پاسخگو هستند و همچنین مواردی مثل ماشین آلات تخریب یا بردن ضایعات به خارج از محوطه نیز مشخص خواهد شد.